GÜMRÜKTE EL KONULAN PARA VE EŞYANIN İADESİ

Gümrük müdürlüğü tarafından el konulan para veya eşya dahil birçok ürünün geri alınabilmesi zor bir süreç olsa da yapılan yargılama ve itirazların neticesi sonucunda iadesi mümkün olabilmektedir. Gümrük müdürlüğü tarafından uygulanan el koyma işlemi birçok kişinin yurt dışı seyahatlerinde başına sıklıkla meydan gelen bir durumdur.

İş bu makalemiz de yapılan bu el koyma işlemine karşı yasal olarak yapılabilecek işlemlerin ne olduğu konusunda kısaca bilgi verilmeye çalışılacaktır.

Gümrükte El Konulan Para Ve Eşyalara Neden Ve Hangi Kanuna Göre El Konulur?

Gümrük işlemleri, Türkiye Cumhuriyeti toprakları, karasuları, iç sular ve hava sahası dâhil olmak üzere Türkiye Gümrük Bölgesine giren ve çıkan eşya ve taşıt araçlarına gümrük idareleri tarafından, Gümrük mevzuatı kapsamında uygulanan tüm işlemler olarak tanımlanabilir.

Her ülkenin kendi ekonomisini korumak maksadıyla ülke giriş ve çıkışlarında yaptığı düzenli denetim ve incelemeler ile ülkeye vergi ödemeden eşya sokmaya çalışan herkesin yakalanmasına yardımcı olur, bu da o ülkeyi ekonomik olarak sağlıklı tutar ve tüketicileri hem barış hem de savaş koşullarında tehlikeli veya hatalı ürünlerden korur.

5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanun 3. Maddesin ikinci fıkrası, 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunun 127.Maddesine belirtilen hususların yanı sıra 4458 sayılı Gümrük Kanunun 177.Maddesinde belirtilen hususlara el koyma işleminin yapılabileceği belirtilmiştir. Ancak kanun da her ne kadar bu hususlar açıkça belirtilmiş ise de bazen kanun yanlış yorumlanması sebebiyle gümrük müdürlükleri tarafından sehven el koyma işlemleri yapılabilmektedir. Bunun önüne geçebilmek için de el koyma işleminden sonra ivedilikle bu işleme itiraz edilmesi ve bu konuda uzman bir avukattan destek alınarak gerekli diğer yasal işlemlerin hemen başlatılması gerekmektedir.

Gümrükte El Konulan Para ve Eşyaların İadesi Nasıl Yapılır?

Gümrükte tutulan malların iadesi yukarıda da belirttiğimiz üzere Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, Ceza Muhakemesi Kanunu ve Gümrük Kanunu kapsamında yapılabilmesi mümkündür. El koyma işlemine karşı yapılan yasal başvuru ve itiraz süreci çok önemli detaylar içerdiğinden hata veya ihmal nedeniyle hak kaybına uğramamak için baştan sona deneyimli bir avukat rehberliğinde sürecin takip edilmesi gerekmektedir.

Bir ülkeden başka bir ülkeye transfer edilecek olan para veya eşya, gümrük idaresine ulaştığında, gümrük müdürlüğü tarafından bu ürünler inceleneceğinden gönderen kişinin bu işlemleri beklemesi gerekmektedir.

  Bu incelemeyi yapan gümrük memuru, gönderilen para veya eşyanın uygun evraklara ve ödemeye sahip olup olmadığını doğrulaması gerekir.   Bundan sonra, gönderilen ürün ile ilgili herhangi bir sorun yoksa veya her şeyin yolunda olduğundan emin olduktan sonra gönderiyi serbest bırakacaktır. Gönderi ile ilgili sorunlar varsa, göndericisine geri götürmesi ve geri ödeme alması gerekir.

Hangi Mallara Gümrükte El Konulabilir?

Gümrük, bir ülkedeki malların ithalat ve ihracatını denetleyen organdır. Ayrıca ülke için gelir toplar ve ithalat ve ihracatla ilgili yasaları uygular. Gümrük süreci, herhangi bir ülke ekonomisinin önemli bir parçasıdır. Bu nedenle, bu sürecin nasıl işlediğini ve gümrükle uğraşırken hangi haklara sahip olduğunuzu anlamak önemlidir.

Gümrük Mevzuatına göre, ülkeye giriş ve çıkışlarda kontroller yapılır. Bu inceleme ve denetimler sırasında Gümrük Kanunu’nun 235. maddesine göre ithal edilen eşya veya eşyanın genel düzenleyici etkisi olan idari işlemlerle yasaklanması veya ithal edilen eşyanın veya eşyanın izin, durum, izin veya yeterlilik belgesi gibi bir zorunluluğu vardır, ancak girişlerinin yokluğunda çıkış veya ayrılma teklifinde bulunulursa, gümrük idaresi söz konusu nesne veya eşyaya el koyacaktır.

  Kanunda da açıkça belirtildiği üzere; Bir ülkenin gümrüğüne giren tüm malların serbest bırakılabilmesi için belirli gereksinimleri karşılaması gerekmektedir. Örneğin, İngiltere gümrüğüne giren tüm malların İngiltere hükümeti lisansına sahip olması gerekir.

Birçok ülke, tüm malların gümrüğe girmeden önce uluslararası nakliyeye uygun kaplarda paketlenmesini şart koşmaktadır. Diğer standartlar, ithal edilen tüm mallarda kalite ve güvenlik kontrollerini içerir. İthalat ürün alan birçok ülke ithal edilen tüm ürün veya eşyanın gümrüklerine girmeden önce kalite ve güvenlik standartlarına uymasını şart koşuyor. Bizim ülkemizde ise genellikle gümrüklerde iadeye konu mallar ve eşyalar; Araçlar Nükleer maddeler, radyoaktif maddeler veya benzeri maddeler üreten herhangi bir madde Kimyasal içeren maddeler Toprak bitkileri İlaçlar ve su Canlı hayvanlar, hayvan yemi veya ürünleri ve her türlü gıda Kıymetli metaller, sahte para, değerli taşlar ve kültürler doğal kaynaklar Tehlikedeki varlıklar, Fikir ve Sanat Eserleri Yasası kapsamında değerlendirilen resim, kitap, CD ve benzeri ürünler olarak sıralanabilir.

Gümrükte El Konulan Malların İadesi Süreci Nedir?

Her yıl birçok vatandaş gümrük kurallarına uymadığı gerekçesiyle sınırdan geçerken altın ve paralarından oluyorlar. Vatandaşlar bu paraları geri alıp alamayacağını merak ediyor.

Birçok ülke, acentelerinin işletme maliyetini karşılamak için gümrük gelirini kullanır. Bu, ithalat ve ihracatta vergi ve harçların toplanmasıyla ilgili personel, ekipman ve nakliye masraflarının dengelenmesine yardımcı olur. Esasen, gümrükten toplanan vergilerin bir kısmının devlette kalmasına izin vermek, memurların yaptığı işlerin ödenmesine yardımcı olur. Bu gelir, hükümetin hizmet sunmasına, altyapıyı sürdürmesine, vatandaşlarını eğitmesine ve daha fazlasını vergi mükelleflerine bu maliyetlerle yüklemeden sağlar.

Bir ithalatçı malları üzerindeki gümrük vergilerini ödemezse, hükümet gümrük vergisi hacizleri yoluyla onlara el koyabilir. Yetkililer, teftiş sırasında fark ettikleri ihlalleri ithalatçıya bildirecek ve böylece ithalatçı bir el koyma girişiminde bulunmadan önce bunları düzeltebilecektir. Sorunu düzeltmek sorunu çözmezse, yetkililer mallara el koyacak ve el konulan ücretleri ödemek için satacaklar. Bu olurken, gümrük, üreticiyi el konulan mallar hakkında bilgilendirecek ve böylece herhangi bir sorunu çözebilecekler. Sorunlar çözüldüğünde, üretici ürünlerini gümrükten geri talep edebilir. Bu süreç tüketicileri tehlikeli veya hatalı ürünlerden korurken, yasa dışı olarak ithal edilen mallara el koyan gümrüğün emeğinin karşılığını almasını sağlar.

Gümrükten el konulan bir ürün artık satılamaz hale geldiğinde veya sahibi vergileri ödemediğinde, mal sahipleri mallarını geri alabilirler. ürünleri, posta veya faks yoluyla bir geri ödeme talep formu göndererek. Ayrıca, mal sahiplerinin ürünlerini ne zaman geri istedikleriyle ilgili ayrıntılı mesajların yanı sıra makbuz veya ambalaj etiketleri gibi mülkiyet kanıtı bırakabilecekleri bir iletişim numarası da bulunmaktadır.

Girişte ve çıkışta el konulan mal veya malları iade etmek için son tarih, mal veya mallara neden el konulduğuna bağlı olarak değişir. Ancak genel olarak gümrükte alıkonulan eşyanın veya eşyanın iadesi, eşyanın veya eşyanın niteliğine göre gümrük bakanlığının genel beyan işlemlerini öngörülen süre içinde tamamlamasını gerektirir. Müsadere edilen mal veya mallar vergiye tabi ise ve bu nedenle gümrük işlemleri için ibraz edilemiyorsa, bu vergi yükümlülüklerinin yerine getirilmesi gerekir. İlgili prosedürler daha sonra öngörülen süre içinde tamamlanmalıdır. Müsadere edilen mal veya eşyanın, kaçak ambalajında ​​bant, hologram, etiket, pul ve benzeri işaretler bulunmayan tütün veya tütün mamulü olarak sınıflandırılması halinde, eşyanın ezilme, ezilme, sanayi tesislerinde yakılması veya kırılması suretiyle imha edilir. Müsadere edilen mal veya eşya alkollü içki kapsamına girerse dökülme, kırılma ve benzeri nedenlerle kullanılamaz hale gelir.

İtiraz Dilekçesinin Verileceği Makam Ve Yargılama Süreci

  Gümrük Kanunu Madde 242/1’de itiraz dilekçesinin verileceği makamı itiraza konu işlemi yapan makamın bir üst makamı olarak belirlenmiştir. Bu yönüyle itiraz makamının neresi olacağı idari hiyerarşiye göre belirlenmiştir. Örneğin, işlemi ilk elden gümrük müdürlüğü yapmışsa bir üst makam Gümrük Ticaret Bölge Müdürlüğü, işlemi ilk elden Gümrük Ticaret Bölge Müdürlüğü yapmış ise bir üst makam Ticaret Bakanlığı olacaktır. Dilekçenin bir üst makama iletilmek üzere alt makama verilmesine engel yoktur. Eğer işlemi yapan makam bir hiyerarşi içinde değilse o zaman dilekçe bizzat işlemi yapan aynı makama verilecektir.  

İade talebi için gümrük idaresine itiraz şeklinde başvurulmalı yahut Gümrük Müdürlüğü tarafından verilen bu karara karşı idare mahkemelerinde 60 gün içerisinde iptal davası açılmalıdır. Böylelikle ilgili idari işlemin iptali ve eşyanın iadesi sağlanabilir.

Mal, sahibi tarafından 30 gün içerisinde geri alınmazsa tasfiye kararı verilir. Bu karar ile birlikte ilgili malın mülkiyeti artık kamuya geçmiş olur. Mallar ihale yoluyla, yeniden ihraç edilmesi amacıyla perakende şekilde satılmalıdır. Bu şartlar 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında düzenlenmiştir.

Gümrükte el konulan malların veya paranın iade süreci oldukça detay içeren bir süreç olduğundan bu sürecin düzgün bir şekilde yürütülebilmesi için öncesinde bu konuda uzman bir avukata danışmakta yarar vardır. Aksi takdirde hatalı veya ihmali işlemler sonucu istenmeyen sonuçlar ile karşı karşıya kalınabilir.