İNTERNETTEN İÇERİK KALDIRMA VE ERİŞİMİN ENGELLENMESİ İŞLEMLERİ

İNTERNETTEN İÇERİK KALDIRMA VE ERİŞİMİN ENGELLENMESİ İŞLEMLERİ

 

İnternet Wep Sayfasına ya da İnternet Sitesine Erişim Engeli: Bir kişinin videosunun, fotoğrafının ya da kendisi hedef alınarak hakkında yapılan olumsuz bir yorumun internet aracılığı ile yayımlanması durumunda kişilik hakları ve özel Hayatın Gizliği ihlali söz konusu olur. Bu tür hukuka aykırı içeriklerin barındırıldığı sitelerde öncelikle URL’YE engelleme yapılır. Bu işleme rağmen aykırılık giderilmez ise sitenin tamamına engelleme işlemi yapılabilir.

İçeriğin silinmesi veya kaldırılması: Genelde kişilerin onur, şeref ve haysiyetini zedeleyen, kişilik haklarına saldırı niteliği taşıyan, özel bilgileri ve görüntüleri ifşa eden, hakaret niteliği taşıyan, şirketlerin ekonomik itibarını zedeleyen, şirket sırlarını ifşa eden, müstehcenlik, çocukların cinsel istismarı ve suç niteliğini haiz içerikler internetten kaldırılmak istenmektedir.

İnternet üzerinden akla gelebilecek ne kadar hukuka aykırı içerik varsa bu hukuka aykırı içeriklerin kaldırılması ve internet sitelerine erişimin engellenmesine dair temel esas ve ilkeler 5651 sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun” ile düzenlenmiştir.

İnternetteki Paylaşımlardan Hukuki Sorumluluk Nedir?

İnternette yapılan paylaşımlarda ve girişimlerde bu işlemi yapan kişinin sorumluluğunun belirlenmesi çok önemlidir. Bu paylaşımı yapan kişilerin tespit edilmesi için E-TESPİT işlemi yapılabilmektedir.

E-TESPİT İŞLEMİ: Türkiye Noterler Birliği tarafından internette herhangi bir web sayfası veya sosyal medya hesabı üzerindeki veri veya bilgiyi URL bazında tarayarak tespit etmesidir. E-tespit talep eden kişi-ler, içeriğini tespit etmek istediği URL’yi Noterler Birliği’nin veri tabanına gönderir, kendisine bir E-tespit başvuru numarası verilir, söz konusu başvuru numarasıyla mesai saatleri içinde herhangi bir notere başvurularak online yapılan tespit kağıda dökülerek noter tarafından onaylanır. E-tespit yöntemiyle internet üzerinden işlenen suçlar veya özel hukuk uyuşmazlıklarına neden olan fiiller kesin bir şekilde tespit edilmiş olur. Bu sebeple E-tespit çok önemli bir işlemdir.

5651 Sayılı Kanunda tanımlanan önemli kavramlar şu şekildedir;

İçerik Sağlayıcı; 5651 sayılı kanun m.5/2 Maddesinde; Tüm internet kullanıcıları içerik sağlayıcı olarak nitelenir. İçerik sağlayıcı, bağlantı sağladığı başkasına ait içerikten sorumlu değildir. Ancak, sunuş biçiminden, bağlantı sağladığı içeriği benimsediği ve kullanıcının söz konusu içeriğe ulaşmasını amaçladığı açıkça belli ise genel hükümlere göre sorumlu tutulabilmektedir. Örneğin; İnternet ortamına fotoğraf, video, ses kaydı, bir içeriğe yapılan yorumlar vb. hareketlerde bulunan kimse içerik sağlayıcı konumundadır.

Yer Sağlayıcı: İçerik sağlayıcı (yani internet kullanıcılarının) giriş yaptığı web sitesinin “mülkiyet hakkı sahibi”, “işletmecisi” veya “hosting” (web sitesi içeriğinin barındırıldığı yer) hizmeti veren firma yer sağlayıcı olarak nitelendirilir. Yer sağlayıcı, internet kullanıcılarının içerik sağlamasına imkan sunan konumundadır. Örneğin Sabah gazetesi ve sabah gazetesine hosting hizmeti sunan (Barındırma Hizmeti) veren şirket yer sağlayıcıdır. Gazetede bulunan köşe yazarları ve yorum yapan kullanıcılar ise içerik sağlayıcı sıfatına sahiptir.

5651 Sayılı Kanunun 5.Maddesinde belirtildiği üzere Yer sağlayıcı yer sağladığı içeriği kontrol edip, hukuka aykırı bir durumun olması halinde bu içeriği çıkarmakla yükümlüdür.

Erişim Sağlayıcı: Kullanıcılarına internet ortamına kablolu veya kablosuz erişim imkanı sağlayan vodafon, Turkcell, Superonline, Türk Telekom, Kablonet vb. gibi isimlerle internete erişim hizmeti sunan her türlü gerçek veya tüzel kişileri ifade eder.

Erişim sağlayıcı, belli bir ücret karşılığında kullanıcının internete bağlanmasını sağlayan firmadır. Erişim sağlayıcı gerçek veya tüzel kişileri ifade etmek üzere “internet servis sağlayıcı” (İSS) kavramı da kullanılmaktadır. Örneğin, Türk Telekomdan 100 TL’ye internet paketi satın alınması halinde Türk Telekom firması “erişim sağlayıcı”, diğer bir deyişle internet servis sağlayıcı olarak nitelendirilmektedir. Erişim sağlayıcı, kendisi aracılığıyla erişilen bilgilerin içeriklerinin hukuka aykırı olup olmadıklarını ve sorumluluğu gerektirip gerektirmediğini kontrol etmekle yükümlü değildir. Ancak, erişim sağlayıcı, herhangi bir kullanıcısının yayınladığı hukuka aykırı içerikten, haberdar edilmesi halinde içeriğe erişimi engellemekle yükümlüdür. Burada ki kural erişim sağlayıcıya bir ihtarın yapılıp yapılmadığının dikkate alınması yönündedir. (5651 sayılı kanun 6.Maddesi)

Alan adı (Domain): internette bulunan tüm sayfalar bir alan adına bağlı olarak yayınlanır.  Alan adına bağlı binlerce içeriği barındıran wep sayfaları olabilmektedir.

IP Adresi (IP numarası); kullanıcının evinden, işyerinden ya da cep telefonuyla internete bağlandığında kendisine verilen numaradır. IP adresi, internet bağlanan her bilgisayara sistem tarafından ayrı ayrı verilen bir nevi kimliktir. IP adresleri sınırlı olduğundan internet servis sağlayıcıları (erişim sağlayıcılar, örneğin Türk Telekom), internete bağlanan kullanıcıya her seferinde ayrı bir IP adresi verir, kullanıcının internet bağlantısı kesildiğinde aynı IP adresi internete bağlanan başka bir kullanıcıya verilebilmektedir.

Erişim Sağlayıcıları Birliği : 5651 sayılı kanunun suç işlenmesini düzenleyene 8. maddesi kapsamı dışındaki erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasını sağlamak üzere Erişim Sağlayıcıları Birliği kurulmuştur. Birlik özel hukuk tüzel kişiliğini sahiptir. (5651 sayılı Kanun m.6/A). Erişimin engellenmesi kararları uygulanmak üzere Erişim Sağlayıcıları Birliğine gönderilir. Birliğe yapılan tebligat erişim sağlayıcının (turkcell, Türk Telekom, Vodafon gibi.) bizzat kendisine yapılmış addedilir.

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Başkanlığı : Kamu tüzel kişiliğini sahip idarî ve mali özerkliğe sahip özel bütçeli bir kamu kurumudur. BTK, özellikle internet üzerinden suç işlenmesi, özel hayatın gizliliğinin ihlal edilmesi ve gecikmesinde sakınca bulunan hallerde mahkeme kararına gerek olmadan erişimin engellenmesi kararını doğrudan verebilen özel yetkili bir kurumdur. Daha önce Mahkeme Kararı olmadan erişim engellenmesi mümkün değil iken BTK ya verilen yetkiyle bu mümkün hale getirilmiştir.

İNTERNETTE İÇERİK KALDIRMA VE ERİŞİMİN ENGELLENMESİ HANGİ HALLERDE MÜMKÜNDÜR?

5651 sayılı Kanun’nun 8. ve 9. Maddelerinde bu hususla ilgili düzenleme yapılmıştır. Kanundaki düzenlemeye göre;

• Kişilik haklarının ihlali nedeniyle içeriğin kaldırılması veya erişimin engellenmesi,
• Suç işlenmesi nedeniyle erişimin engellenmesi,
• Özel hayatın gizliliğinin ihlali nedeniyle içeriğin kaldırılması veya erişimin engllenmesi,
• 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun ihlali nedeniyle içeriğin kaldırılması veya erişim hizmetinin durdurulması,
• İnternette unutulma hakkının kullanılması nedeniyle içeriğin kaldırılması veya erişimin engellenmesi,
• Kamu yararı ve düzeni nedeniyle erişimin engellenmesi.

Olmak üzere bu hususların ne olduğu tek tek sayılmıştır.

Kişilik hakları saldırıya uğrayan kişi öncelikle içerik sağlayıcı veya yer sağlayıcıya başvurarak bu hukuka aykırı saldırının sonlandırılmasını da isteyebilir.

Kişilik haklarının ihlali nedeniyle içeriğe erişimin engellenmesi kararını vermeye görevli mahkeme, Sulh Ceza Hakimliği’dir (5651 sayılı kanun m.9/1).

Kişilik haklarının ihlali nedeniyle içeriğin kaldırılması ve erişimin engellenmesi kararı vermeye yetkili Sulh Ceza Hakimlikleri;

1-)İnternet sitesinin Türkiye’de bilinen bir merkez adresi varsa, bu adresteki Sulh Ceza Hakimliği erişimin engellenmesi kararı vermeye yetkilidir.

2-)Mağdurun yerleşim yeri ve oturduğu yer Sulh Ceza Hakimliği de erişimin engellenmesi kararı vermeye yetkilidir (5271 sayılı CMK m.12/5).

SONUÇ OLARAK:

• Kişilik haklarınızın ihlali söz konusu ise ilgili içerik için web sitesinin sahibiyle iletişime geçilmesi ya da yer sağlayıcıdan içeriğin kaldırılmasını talep edilmesi, yapılması gereken ilk işlemlerdendir.

• İçeriğin yer aldığı site Google, Facebook, Twitter gibi siteler ise doğrudan bu sağlayıcılardan içeriğin kaldırılması talep edilebilir. (Google arama sonuçlarından içeriğin çıkarılması kaynak siteden de içeriğin kaldırılması anlamına gelmediği unutulmamalıdır.)

• İçeriğin yer aldığı sitenin sahibine ulaşılamıyorsa veya olumsuz yanıt alındıysa suç teşkil eden veya özel hayatın gizliliğini ihlal eden içerik için BTK’ya başvurularak erişimin engellenmesi sağlanabilmesi de mümkündür.
• Ayrıca bu tür içerikler ve bunların dışındaki kişilik haklarının ihlali niteliğindeki içerikler hakkında erişimin engellenmesi kararı verilmesi için Sulh Ceza Hakimliklerine de başvurulabilir.

Erişimin engellenmesi veya kaldırılması meydana gelebilecek ihtilaflarda yardım edebilecek işlemlerin hukuki boyutunu takip edebilecek olan avukat bilişim avukatıdır.                                                                                           Av. Fatih AL